As mallas

 

Hoxe aínda é o día que me lembro de unha tarefa que tiña o rural galego, a tarefa do trigo, para min a recollida de este cereal era tarefa de diversión, cando eu era un cativo do lindeiro, década dos anos cincuenta, o mes de Agosto pedíase que fora de Sol, para poder recoller, repito este cereal, e poder mallar na eira cando chegaran aquelas máquinas para mallalo, as eiras estaban preto das casas, era un terreo, que se limpaba por época de mallas, na eira poñíanse as medas de trigo, de centeo e o medelo das aveas. A meda do trigo adoitaba a ser moi alta, comezaba con un grande pe e remataba en punta con un so mollo, eu teño subido moito a aquelas medas, en unha de aquelas roulei para baixo, caendo na eira, alguén pensou que xa morrera, non sei si a dor dun ombro me quedou para sempre, seguín nas mallas ó longo da xuventude, para min agarrar mollos sempre foi moi divertido, carrexalos no carro, levalos á eira para facer a meda, a campaña de mallas, repito eu gustaba de elas.

Máquina de mallar

No ano mil novecentos cincuenta e seis chegou unha novidade a Mañón, unha máquina acoplada, as tres pezas nunha, distinta á que se ve na imaxe, e que ía reducir moito labor na eira, terceiro Domingo do mes de agosto, eu contaba trece anos meu irmán dez, monte de Sampedro, grande visibilidade, un camión de Santa Marta de Ortigueira portaba aquela máquina, buscaban un bo sitio para baixala de aquel camión, alí xuntouse moita xente para ver aquela novidade, logo chegaba a posta do Sol, alí achegouse unha parella de bois para guindala ata o lugar do Gruñido, unha persoa saíu avisar para as mallas que ían comezar o luns, por once lugares preto do lugar da Casanova, onde estaba a tenda para mercar o augardente, o anís de garrafón, e o viño doce, as fumeiras fumeaban para cocer o pan e dispoñer na eira aquel pan de mallas, para a xente que se achegara á malla, eu fun a aquelas mallas na compaña de meu irmán, cando rematou unha malla no lugar dos Barcós o mallador levantou a tapa onde estaban os espoliadores, para retirar aquelas pallas que quedaran enganchadas, meu irmán aproveitou para mirar o funcionamento de aqueles aparellos, cando baixou aquela tapa os dedos quedáronlle enganchados no medio de aquelas táboas producíndolle un esmagamento forte, a xente da malla colleu un bo susto pensando que llos cortara, meu irmán non se inmutou so unhas pequenas lágrimas que asomou nos ollos, aquela máquina seguiu a mallar moitos anos nesta barriada, eu ía gañar o xornal para que os veciños viñeran á malla da miña casa, ás veces tiña que ir a outras que había pola barriada con outros equipos de tres pezas, eu gustaba de aquelas mallas, por ter limpeira, gustábame ir para alí i guindar por aquel veo para que se moveran aqueles cribos i limpar aqueles caños que traían aquelas rapazas dende a eira onde estaba a máquina i o motor, aquel traballo era pesado pero divertido, cando remataban eu sentía un sentimento porque había que agardar un ano para que volvera haber mallas, anque os anos ían pasando seguía sendo un mozo pola idade, logo tiven que enfrontarme a coidados da casa na compaña de meu tío, despois da morte de miña tía Aurora, que en paz esté, ano mil novecentos sesenta e dous eu con dezanove anos, meu tío encomendábame moito o coidado da taberna, a min gustábame os animais sobre todo as ovellas, como xa dixen noutros capítulos ir ás feiras da comarca para vender cando non vendía na casa, a taberna tamén era punto de tratos, o viño tamén axudaba aqueles tratos, eu con aquelo non tiña moita preocupación por ir ás festas, anque ás veces xogáballa a meu tío para achegarme a algunha, a el gustaríalle que buscara algo para acompañarnos, el xa pensaba no que podía pasar cando eu tivera que marchar ó servizo militar, seguín a pasar aquel tempo que faltaba para a Mili, alguén me dicía o que me ía pasar con aquel pelo negro que tiña na miña cabeza tan envexado por algunha persoa.

Chegou o ano mil novecentos sesenta e catro, mes de Agosto, sorteo caixa de recrutas da Coruña, a máquina de Inocencio na barriada, meu tío preocupado por saber a onde me tocaría ir a facer a Mili.

Aquel día de Sol do mes de Agosto, Rosendo non tivo pereza en madrugar i avisarme que iríamos cara a Coruña caixa de Recrutas para saber o meu destino, baixamos a ponte do Baleo para coller o coche de liña das sete da mañá, para chegar a Coruña antes das doce que se celebraría o sorteo, meu irmán Pepe quedara para atender a taberna en aquel día de mallas, dispoñía da chave para abrir cedo, que Inocencio puidera coller o gasoil para poder mallar ó longo do día, meu irmán na primeira baixou ó muíño dos Castelados para varrer a muiñada que lle botara pola noite para que a moera, o muíño que andase amodo non acabara aquela tarefa, era pouco o que lle faltaba, Pepe aproveitou para botarlle unha soada no campeiro diante da porta do muíño, tiña o sono retraído, pola noite andivera algo de troula, cousa que lle gustaba, a xente agardaba naquela eira que a máquina se puxera en marcha, meu irmán seguro que durmía a pracer sin darse conta que a máquina estaba parada, i a taberna cerrada, Inocencio seguro que daría moitas voltas aquela maña na busca do taberneiro. Xa pola noite nos voltamos da Coruña sabendo que eu tería que pisar terras de Castela para facer a Mili i o paso de dez meses aquelo converteuse en verdadeira realidade i non poder estar nas mallas do ano mil novecentos sesenta e cinco cousa que eu estrañaba.

Chegou o ano mil novecentos sesenta e seis, eu botei as mallas da barriada. 

 

E CHEGOU AQUELA XORNADA,

DE SOL EU CAMISA BRANCA,

DECIAME A QUE HOXE É A MIÑA AMADA,

VISTES CAMISA QUE ME ENCANTA.

EU CON PEL MORENA,

QUE COLLERA POR MADRID,

HOXE A MIN DAME PENA,

QUE ESTA TAREFA REMATASE ASÍ.

AS MALLAS MIÑA DIVERSIÒN,

O TRIGO O ALIMENTO PREFERNTE,

HOXE A PARROQUIA DE MAÑÓN,

NIN TRIGO, NIN MALLAS, NIN XENTE.

Nenos pais e veciños recollendo os apeiros podemos ver unha gran famila e a Manolo o conocido carreiro de Cuíña, fin de xornada o trigo esta no saco...Cuíña ano 64.

 Que tempos tan duros pero que felices...

O pai de sete fillos mostra con orgullo o gando que traballou carretando as maquinas trilladoras, logo de acabar xuntábanse todos os veciños para uha gran merenda.Senra ano 65.

Pensando pensando, agora despois das malllas, teremos que botar un grolo e dar de merendar ós veciños que ben o teñen merecido. Parroquia de Ínsua.

Acabamos as mallas este ano foron frutuosas a miña neta tamen estivo con nosco. Senra ano 65.

Avoa chea de ledicia e a neta de dous anos despois de un duro dia de traballo. Senra.

Por Maruxa e Andrés